🇮🇳 బాల గంగాధర్ తిలక్ – స్వరాజ్య స్వప్నానికి శిల్పి
"స్వరాజ్యం నా జన్మహక్కు – నేను దాన్ని సాధించుకుంటాను!" అనే నినాదంతో భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటానికి నూతన ఊపిరి నింపిన మహానాయకుడు బాల గంగాధర్ తిలక్. ఆయనను మహాత్మా గాంధీ "ఆధునిక భారత నిర్మాత"గా, జవహర్లాల్ నెహ్రూ "భారత విప్లవ పితామహుడు"గా అభివర్ణించారు.
👶 జననం, విద్యాభ్యాసం
- పుట్టిన తేది: జూలై 23, 1856
- స్థలం: రత్నగిరి, మహారాష్ట్ర
- పూర్వ నామం: కేశవ గంగాధర్ తిలక్
- విద్య: డెక్కన్ కాలేజీ, పూణే నుండి గణితంలో బి.ఏ; ముంబయి ప్రభుత్వ లా కాలేజీ నుండి ఎల్.ఎల్.బి
✍️ పాత్రికేయ జీవితం
తిలక్ రెండు పత్రికలను స్థాపించారు:
- కేసరి (మరాఠీలో): ప్రజలలో జాతీయ చైతన్యాన్ని పెంపొందించేందుకు
- మహారట్టా (ఆంగ్లంలో): బ్రిటిష్ పాలనపై విమర్శలు, స్వాతంత్ర్య భావన ప్రచారం
🏛️ రాజకీయ ప్రస్థానం
- ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్లో 1890లో చేరారు
- మితవాదుల విధానాలను వ్యతిరేకించి, తీవ్రవాద జాతీయవాదిగా ఎదిగారు
- లాల్-బాల్-పాల్ త్రయంలో ఒకరు (లాలా లజపత్ రాయ్, బిపిన్ చంద్ర పాల్ తో కలిసి)
🔥 స్వదేశీ ఉద్యమం & స్వరాజ్య నినాదం
- 1905లో బెంగాల్ విభజనకు వ్యతిరేకంగా స్వదేశీ ఉద్యమాన్ని ప్రోత్సహించారు
- విదేశీ వస్తువుల బహిష్కారం, స్వదేశీ ఉత్పత్తుల వినియోగం
- "స్వరాజ్యం నా జన్మహక్కు" అనే నినాదం దేశవ్యాప్తంగా ప్రజల్లో జ్వాల రేపింది
📚 సాహిత్య రచనలు
- గీతా రహస్యము: మాండలే జైలులో రాసిన గ్రంథం – భగవద్గీతను కర్మయోగ దృష్టితో విశ్లేషించారు
- The Arctic Home in the Vedas: ఆర్యుల మూలస్థలాన్ని ఆర్క్టిక్ ప్రాంతంగా వివరించిన పరిశోధన
- The Orion: వేదాల ప్రాచీనతపై ఖగోళ శాస్త్ర ఆధారిత విశ్లేషణ
🎉 సామాజిక ఉద్యమాలు
- గణేశోత్సవం (1893) మరియు శివాజీ జయంతి (1895) వంటి ఉత్సవాలను ప్రజల ఐక్యత కోసం ప్రజా వేడుకలుగా మార్చారు
- డెక్కన్ ఎడ్యుకేషన్ సొసైటీ స్థాపన ద్వారా జాతీయ విద్యా వ్యవస్థకు బీజం వేశారు
⚖️ జైలు జీవితం
- 1897, 1908, 1916లో మూడు సార్లు రాజద్రోహం కేసుల్లో అరెస్టు
- 1908లో మాండలే జైలులో 6 సంవత్సరాల శిక్ష అనుభవించారు
- జైలు జీవితం కూడా ఆయన రచనా శక్తికి నిలయంగా మారింది
🏠 హోం రూల్ ఉద్యమం
- 1916లో అన్నీ బేసంట్తో కలిసి హోం రూల్ లీగ్ స్థాపించారు
- స్వీయ పాలన కోసం దేశవ్యాప్తంగా ప్రచారం చేశారు
- అదే సంవత్సరం లక్నో ఒప్పందం ద్వారా హిందూ-ముస్లిం ఐక్యతకు బాటలు వేశారు
🕊️ మరణం & వారసత్వం
- మరణం: ఆగస్టు 1, 1920, ముంబయి
- గాంధీగారు ఆయనను "ఆధునిక భారత నిర్మాత"గా, నెహ్రూ గారు "భారత విప్లవ పితామహుడు"గా కొనియాడారు
- 1921లో గాంధీగారు తిలక్ స్వరాజ్ ఫండ్ను ప్రారంభించారు
📌 ముగింపు
బాల గంగాధర్ తిలక్ గారు భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటానికి మార్గదర్శకుడు. ఆయన ధైర్యం, ఆత్మవిశ్వాసం, ప్రజలలో జాతీయ చైతన్యాన్ని నింపిన విధానం నేటికీ ప్రేరణగా నిలుస్తోంది.